Zespół cieśni kanału nadgarstka – czy operacja jest konieczna?

Zespół cieśni nadgarstka (ZCN) jest najczęściej występującą neuropatią uciskową, która charakteryzuje się drętwieniem, mrowieniem i bólem w obrębie dłoni. Często mówi się o niej, jako o chorobie osób pracujących przy komputerze, ale częściej pojawia się przy powtarzalnych czynnościach, które wymagają przenoszenia ciężkich rzeczy i wykonywania ruchów zgięcia i wyprostu nadgarstka. Żeby określić przyczynę i zaplanować skuteczne leczenie, należy przeprowadzić odpowiednią diagnostykę. Jest wiele możliwości skutecznego leczenia tego problemu. Czytając ten wpis, w ciągu kilku minut, dowiesz się więcej 🙂

Anatomia nerwu pośrodkowego

Nerw pośrodkowy ma początek w splocie ramiennym w okolicy obojczyka. Przechodzi na przednią powierzchnię ramienia przy mięśniu dwugłowym ramienia (bicepsie). Na przedramię schodzi przez dół łokciowy. Ruchowo unerwia wszystkie mięsnie grupy przedniej przedramienia (zginacze nadgarstka i palców). Przechodzi przez kanał nadgarstka. Czuciowo unerwia skórę okolicy nadgarstka i dłoni oraz palce od kciuka do palca środkowego.

Anatomia kanału nadgarstka

Kanał nadgarstka od góry tworzy 8 kości nadgarstka, ustawione w dwóch szeregach. Od dołu ogranicza go więzadło poprzeczne nadgarstka. W kanale oprócz nerwu pośrodkowego biegnie 9 ścięgien mięśni zginaczy nadgarstka.

Co to jest zespół cieśni nadgarstka?

ZCN jest to zespół objawów powstających na skutek ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka.

Dlaczego powstaje?

Żeby stwierdzić zespół cieśni nadgarstka musi wystąpić mechaniczne przeciążenie kanału nadgarstka oraz czynnik niedokrwienny. Zazwyczaj dzieje się to podczas wykonywania powtarzalnych ruchów i/albo podnoszenia ciężkich przedmiotów z dużą częstotliwością, często związanych z pracą.

Przyczyny powstawania

• wrodzone zwężenie kanału nadgarstka,
• powtarzające mikrourazy, przeciążenia oraz wzrost ciśnienia wewnątrz kanału nadgarstka,
• pourazowe zmiany w kanale,
• złamania w obrębie nadgarstka i przedramienia,
• wyrośla kostne,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• zmiany chorobowe w przebiegu schorzeń reumatologicznych,
• postać idiopatyczna(nieznana przyczyna),
• dodatkowo: wiek i płeć (kobiety po 50 r.ż.), otyłość, cukrzyca, niedoczynność tarczycy.

Objawy cieśni

Objawy ZCN dzieli się na trzy grupy:

1. Objawy czuciowe:

• ból (często ból nocny, który wybudza ze snu),
• parestezje (niewłaściwe odczuwanie bodźców – pieczenie, kłucia, mrowienie, palenie w okolicy skóry),
• niedoczulica obszaru, który unerwia nerw pośrodkowy (patrz zdjęcie powyżej).

2. Objawy ruchowe (zazwyczaj pojawiają się w późniejszym okresie):

• trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów ręki,
• osłabienie chwytu dłoni,
• zanik mięśni w obrębie kłębu kciuka.

3. Objawy autonomiczne:

• suchość skóry kciuka i palca wskazującego oraz środkowego.

Diagnostyka

W diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka wykorzystuje się badanie fizykalne i badania obrazowe:

1. Badanie fizykalne:
   • Objaw Tinela – odczucie mrowienia/parestezji na obszarze unerwionym przez nerw pośrodkowy w chwili opukiwania kanału nadgarstka młoteczkiem neurologicznym lub palcem.
   • Test Phalena – odczucie mrowienia/parestezji/pieczenia na obszarze unerwionym przez nerw pośrodkowy podczas utrzymania dłoni połączonych powierzchniami grzbietowymi z łokciami rozstawionymi szeroko, a nadgarstkami zgiętymi do 90 stopni.

2. Badania obrazowe, które powinny wskazać, która struktura kanału nadgarstka jest uszkodzona lub skąd bierze się stan zapalny lub ucisk na nerw pośrodkowy:

• USG,
• badanie elektrofizjologiczne (pokaże, w którym miejscu nerw jest uszkodzony oraz wskaże różnice obu nerwów w przypadku jednostronnego uszkodzenia),
• rezonans magnetyczny/tomografia komputerowa.

Jak leczyć?

Jest wiele metod leczenia ZCN. W badaniach sprawdzano skuteczność różnych terapii zachowawczych.

Stosowanie witaminy B6 miało podobną skuteczność do placebo.

Wśród leków największą skuteczność wykazała doustna steroidoterapia, ale należy pamiętać o możliwych efektach ubocznych leczenia farmakologicznego.

Iniekcje dostawowe okazały się skuteczniejsze niż leki doustne, ale wiążą się z ryzykiem powikłań, dlatego, jeśli zachodzi taka potrzeba zastrzyk powinno się wykonywać proksymalnie do kanału. Jeżeli jednorazowy zastrzyk nie zadziała, nie zaleca się powtarzać, ponieważ w badaniach nie było potwierdzenia.

Zaleca się odciążenie kanału nadgarstka poprzez unieruchomienie nadgarstka.

Zabiegi fizykalne, jak laseroterapia, ultradźwięki i elektroterapia wykazały działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe oraz regeneracyjne na nerw pośrodkowy.

Ćwiczenia poślizgowe nerwu i neuromobilizacje zmniejszały dolegliwości. Systematyczne ćwiczenia wzmacniające mogą skutecznie poprawić sprawność dłoni.

Leczenie operacyjne polega na przecięciu więzadła poprzecznego nadgarstka. Po operacji należy zwrócić uwagę na gojenie blizny oraz wprowadzenie ćwiczeń neuromobilizacyjnych nerwu.

Wybór leczenia jest zależny od przyczyny i stopnia nasilenia objawów. Każdy pacjent powinien być oceniony indywidualnie.

Podsumowanie

Już wiesz jakie są objawy i przyczyny zespołu cieśni nadgarstka. Jeśli zauważasz je u siebie, zgłoś się do fizjoterapeuty, który określi, jakie leczenie będzie najskuteczniejsze. Jeśli leczenie zachowawcze nie będzie skuteczne, możliwy jest zabieg operacyjny. Zarówno przed i po zabiegu należy zgłosić się do fizjoterapeuty. Możliwości jest wiele. Im szybciej zaczniesz działać, tym szybciej pozbędziesz się dolegliwości 🙂

Dziękuję, jeśli dotrwał*ś do końca artykułu 🙂

Autor artykułu:

Aleksandra Kudła

Fizjoterapeutka